Coi chừng đánh mất tính sáng tạo

Hiện nay khi hầu hết các công ty ở châu Âu và Bắc Mỹ đều tổ chức cho nhân viên làm việc từ xa, điều họ lo ngại nhất là không gian làm việc từ nhà sẽ làm nhân viên của họ đánh mất tính sáng tạo.

Với Color, một hãng quảng cáo sáng tạo có 50 nhân viên, các ý tưởng sáng tạo thường chỉ nảy sinh khi các nhóm nhân viên cùng nhau làm việc, chuyện trò, đi tới đi lui trước một tấm bảng trắng ghi đầy ý tưởng. Chỉ khi các ý tưởng chạy xuyên suốt không có độ trễ giữa nhân viên này đến nhân viên khác, kể cả các phản bác, tính sáng tạo mới hình thành. Vì thế khi các văn phòng của Color ở Seattle và Los Angels đóng cửa, họ bảo nhau, thôi thế là xong. od

Theo tờ Financial Times, Nicholas Bloom, một giáo sư kinh tế tại Đại học Stanford cho biết doanh nhân sợ nhất là sự đứt quãng ý tưởng sáng tạo khi doanh nghiệp của họ buộc phải cho nhân viên làm việc từ xa. Sáng tạo ở đây bao gồm cả việc phát triển khách hàng mới, đầu mối kinh doanh mới, phân khúc thị trường mới... Một khảo sát với 1.450.000 nhân viên do Leesman tổ chức cho biết 28% nhân viên làm việc từ nhà cho rằng họ không thể hợp tác với đồng nghiệp trên các dự án đòi hỏi sự sáng tạo. Andy Haldane, nhà kinh tế trưởng của Bank of England, từng phát biểu: "Phơi mình ra với các trải nghiệm mới, khác nhau - âm thanh, mùi vị, môi trường, ý tưởng, con người - là nguồn chính yếu để tạo ra tia lửa sáng tạo. Các yếu tố kích thích này là nhiên liệu cho trí tưởng tượng của chúng ta và các điều tưởng tượng khi biến thành hiện thực là thứ chúng ta thường xem sáng tạo”.

Làm việc từ nhà tước mất nhiều yếu tố đó như một cuộc trò chuyện bất chợt, một nhận xét thoáng qua, một gương mặt mới, một ý tưởng mới. Các cuộc họp vô hồn buồn chán qua Zoom giết chết sáng tạo ngay khi nó chưa hình thành. Hiện nay người làm việc từ xa vẫn còn loay hoay với công nghệ giúp họ kết nối với mọi người và sau đó họ sẽ quan tâm đến các công cụ giúp họ làm việc từ xa hơn là tập trung vào các ý tưởng được đưa ra.

Nhân viên làm việc từ nhà cho biết môi trường ở nhà có nhiều yếu tố gây cản trở công việc như tiếng khóc của trẻ con hay thậm chí tiếng đùa nghịch của chúng. Alf Rehn, một giáo sư của trường Đại học Southern Denmark, mô tả trẻ con như những “kẻ khủng bố của tính sáng tạo”! Các cách nói chuyện trong môi trường doanh nghiệp với nhau sẽ có vẽ lạc lõng, không thật trong môi trường ở nhà, nhất là khi có người khác hiện diện.

Một số công ty đã cố gắng khắc phục điểm yếu này của phương thức làm việc từ xa. Như hãng viễn thông Ericsson thuê một công ty tư vấn tổ chức một hội nghị trực tuyến gồm 17.000 nhân viên kéo dài 72 tiếng, ai muốn tham gia lúc nào cũng được. Cuối cùng công ty tư vấn thu nhận được 28.000 lời góp ý, cô đọng chúng thành các khuyến nghị cho công ty. Hãng lưu trữ trực tuyến Dropbox cũng tổ chức hội nghị trên không gian ảo; nhân viên được khuyến khích nghỉ hẳn một tuần để đóng góp ý kiến vào các dự án. Tuy nhiên cách làm này muốn thành công phải chuẩn bị rất công phu bằng không sẽ chỉ có những người thích nói lên góp ý, những người khác sẽ phát biểu rất lịch sự nhưng không hăm hở mổ xẻ ý tưởng của người khác.

Hiện nay các doanh nghiệp trông chờ vào công nghệ như một biện pháp khơi dậy tính sáng tạo ở nhân viên cho dù họ làm việc từ xa. Như các nhân viên từng tỏ ra thất vọng của Color nay đã phần nào lấy lại niềm tin. Các ứng dụng cho phép nhiều người chia sẻ cùng một nội dung viết ra trên màn hình là một yếu tố kích thích sự sáng tạo. Khác với các lần họp thực tế khi mọi người thường chờ người có thâm niên cao nhất nói trước, tại các cuộc họp trực tuyến, ai cũng có thể phát biểu vào vấn đề ngay. Cuộc họp sẽ thu hút sự chú ý nếu đi kèm các tiện ích công nghệ như giúp ghi ra ý tưởng rồi đính lên một tấm bảng trắng mọi người cùng chia sẻ.

Có lẽ trong tương lai sau đại dịch, các doanh nghiệp sẽ thiết kế một chế độ làm việc kết hợp cả làm việc từ xa và làm việc tại văn phòng. Nhân viên sẽ vào văn phòng để tương tác, phối hợp với nhau nhằm nảy sinh ý tưởng sáng tạo. Các nhóm cũng gặp nhau cùng làm việc trong các dự án cần giải quyết một bài toán cụ thể. Còn lại, phần lớn thời gian, nhân viên sẽ làm việc từ xa vì đây là xu hướng khó đảo ngược. Như thế cách tổ chức công việc doanh nghiệp sẽ phụ thuộc vào tính chất - cần sáng tạo nhiều thì thời gian làm việc chung ở văn phòng sẽ nhiều hơn; cần tập trung vào những công việc đòi hỏi sự tỉ mỉ của cá nhân thì thời gian làm việc từ nhà sẽ tăng lên. Chỉ có như thế mới giải quyết được vấn đề sáng tạo trong không gian làm việc của doanh nghiệp.

Theo Thư Kỳ - Thời báo kinh tế Sài Gòn