Vì sao thu hồi dự án tỷ đô của Bitexco?

Ngày 17-8, UBND TP Hà Nội ban hành công văn yêu cầu Sở TN-MT, Sở KH-ĐT và UBND quận Hoàng Mai, huyện Thanh Trì thu hồi diện tích đất dự án The Manor Central Park do Bitexco làm chủ đầu tư.

Dự án The Manor Central Park nằm tại phường Đại Kim (quận Hoàng Mai) và xã Thanh Liệt (huyện Thanh Trì) trước ngày 15-9-2023. Đây được xem như hồi kết sau những lùm xùm kéo dài tại dự án tỷ đô này.

Sự tréo ngoe khó hiểu

Theo tìm hiểu của ĐTTC, dự án Khu đô thị Nam đường Vành đai 3 được thực hiện sau khi UBND TP Hà Nội và Bitexco ký kết hợp đồng theo hình thức BT (xây dựng - chuyển giao). Phía Bitexco xây dựng tuyến đường bao quanh Khu tưởng niệm Chu Văn An và được Hà Nội đối ứng bằng đất.

Cụ thể, hợp đồng quy định quỹ đất đối ứng của Hà Nội cho Bitexco trị giá hơn 1.550 tỷ đồng, và Bitexco được giao đầu tư xây dựng kinh doanh 20,8ha tại khu đô thị Nam đường Vành đai 3 quy mô 65,8ha. Việc giao đất cho Bitexco sẽ được thực hiện theo 2 giai đoạn. Giai đoạn 1 giao 14,2ha, giai đoạn 2 giao 6,6ha.

Quỹ đất này theo quy hoạch sẽ được Bitexco xây dựng nhà thấp tầng và chung cư thương mại để bán, có tổng mức đầu tư lên tới 1,9 tỷ USD. Theo thuyết trình của chủ đầu tư Bitexco, dự án gồm khối cao tầng với 17 tòa chung cư khoảng 7.550 căn hộ, 2 tòa đa chức năng, 1 tòa văn phòng, và 1.066 biệt thự, nhà liền kề, nhà phố thương mại.

Trong quá trình thực hiện dự án đã liên tiếp xảy ra nhiều vi phạm. Cụ thể, ngày 14-6-2016, Sở Xây dựng Hà Nội cấp giấy phép xây dựng cho Bitexco được phép xây dựng công trình Hạ tầng kỹ thuật Khu đô thị Nam đường Vành đai 3. Tuy nhiên, phải đến ngày 30-6-2016, UBND TP Hà Nội mới có Quyết định 3609/QĐ-UBND phê duyệt đánh giá tác động môi trường để triển khai công trình này.

Còn theo Quyết định 3841/QĐ-UBND ngày 31-7-2018 của UBND TP Hà Nội, ô đất 12 CCV trong Khu đô thị Nam đường Vành đai 3 phường Đại Kim, quận Hoàng Mai là “trung tâm thương mại dịch vụ”, nhưng đã biến thành hàng trăm shophouse, biệt thự, và đang được rao bán rầm rộ giai đoạn 2 với giá 20-40 tỷ đồng/căn.

*Toàn cảnh công viên Chu Văn An, Thanh Trì, Hà Nội.*

Trước đó, năm 2017, Kiểm toán Nhà nước (KTNN) đã chỉ ra hàng loạt vấn đề trong các dự án BT của Hà Nội, trong đó có dự án của Bitexco thực hiện. Theo KTNN, dự án đường bao quanh khu tưởng niệm danh nhân Chu Văn An do Bitexco làm chủ đầu tư đội vốn không căn cứ lên tới 36,79 tỷ đồng. Sau đó, dự án này cũng bị Thanh tra Chính phủ tiếp tục nêu hàng loạt vi phạm, trong đó có việc thẩm định, phê duyệt tổng vốn đầu tư không chính xác, đã làm tăng số tiền hơn 12 tỷ đồng.

Ngày 17-6-2020, Đoàn kiểm tra của UBND huyện Thanh Trì làm việc với Bitexco về dự án thuộc địa bàn xã Thanh Liệt, huyện Thanh Trì. Kết quả Bitexco không cung cấp được báo cáo đánh giá tác động bảo vệ môi trường hạng mục nhà ở thấp tầng; tại thời điểm kiểm tra phần diện tích trên địa phận huyện Thanh Trì, Bitexco đã xây dựng một số căn hộ nhà liền kề thấp tầng.

Ngày 4-9-2020, UBND TP Hà Nội đã có quyết định xử phạt vi phạm hành chính 350 triệu đồng đối với Bitexco, do xây dựng công trình không có báo cáo đánh giá tác động môi trường được phê duyệt theo quy định.

Dấu hiệu “biến tướng” của đổi đất lấy hạ tầng

Theo tìm hiểu của ĐTTC, tại phường Đại Kim (quận Hoàng Mai), để thực hiện dự án của Bitexco, Hà Nội đã phải thu hồi 271,2m2 đất nông nghiệp của UBND phường, lúc đó đang được giao cho các hộ gia đình chính sách sản xuất nông nghiệp, 4.787,6m2 đất nghĩa trang và 62.197,4m2 đất nông nghiệp, đất đường mương nội đồng của nhân dân.

Tương tự, tại xã Thanh Liệt (huyện Thanh Trì), có khoảng hơn 16ha, toàn bộ là đất nông nghiệp và đất nghĩa trang bị thu hồi với đơn giá 162.000 đồng/m2, sau khi người dân có ý kiến, Bitexco hỗ trợ thêm 100.000 đồng/m2.

Giống như nhiều dự án theo hình thức hợp đồng BT khác, sau khi ký hợp đồng Bitexco đã triển khai xây dựng dự án đường bao quanh Khu tưởng niệm danh nhân Chu Văn An theo kiểu rùa bò, liên tục chậm tiến độ, nhưng lại thần tốc trong việc xây dựng siêu dự án The Manor Central Park để bán.

Cụ thể, kể từ thời điểm được phê duyệt vào năm 2011 và khởi công xây dựng vào năm 2014, theo kế hoạch ban đầu dự án đường bao quanh Khu tưởng niệm danh nhân Chu Văn An sẽ kết thúc sau 36 tháng, tuy nhiên UBND TP Hà Nội đã phải 2 lần gia hạn cho Bitexco lên thành 67 tháng.

Sau nhiều lần chậm tiến độ và dính hàng loạt sai phạm về tài chính như đội vốn không căn cứ 36,79 tỷ đồng, thẩm định, phê duyệt tổng vốn đầu tư không chính xác làm tăng số tiền hơn 12 tỷ đồng, đến năm 2020 tuyến đường bao quanh Khu tưởng niệm danh nhân Chu Văn An cũng hoàn thiện.

Những tưởng 2 bên sẽ thống nhất được diện tích đối ứng theo hợp đồng đã ký kết ban đầu, song Bitexco cho rằng Hà Nội chỉ bàn giao 14,2ha diện tích đất đối ứng cho dự án BT nói trên là không đủ. Trong khi đó, chính quyền Hà Nội lý giải chỉ cần 14,2ha Bitexco đã xây dựng nhà thấp tầng đem bán sẽ “thừa sức” bù lại giá trị xây dựng đường bao quanh khu tưởng niệm danh nhân Chu Văn An (giá trị dự án BT hơn 1.550 tỷ đồng).

Để chấn chỉnh việc quản lý các dự án trên địa bàn, ngày 28-11-2019 UBND TP Hà Nội đã có quyết định thu hồi 52.936m2 đất tại Khu đô thị Nam đường Vành đai 3 tại phường Đại Kim, quận Hoàng Mai, và xã Thanh Liệt, huyện Thanh Trì, do Bitexco quản lý, giao cho Sở TN-MT. Nhưng đến nay, mọi việc vẫn giẫm chân tại chỗ.

Mới đây, Phó Chủ tịch UBND TP Hà Nội Nguyễn Trọng Đông chỉ đạo Sở TN-MT chủ trì, phối hợp với Sở KH-ĐT thông báo, yêu cầu Bitexco khẩn trương, nghiêm túc thực hiện chỉ đạo của UBND TP về việc bàn giao các diện tích đất đang quản lý cho Sở TN-MT trước ngày 15-9-2023.

Giống như nhiều dự án theo hình thức hợp đồng BT khác, sau khi ký hợp đồng Bitexco đã triển khai xây dựng dự án đường bao quanh Khu tưởng niệm danh nhân Chu Văn An theo kiểu rùa bò, nhưng lại thần tốc trong việc xây dựng siêu dự án The Manor Central Park để bán.

Theo Thanh Hà - Báo Sài Gòn Giải Phóng - Đầu tư tài chính